Một trong những lý do kéo dài thời gian tiêm mũi vaccine COVID-19 thứ 2 so với khuyến nghị của nhà sản xuất là để phát huy tối đa khả năng của cơ thể người.

Hiện nay, đa số vaccine COVID-19 đều được tiêm 2 mũi, khoảng cách giữa 2 mũi tùy theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Điển hình như vaccine AstraZeneca có khoảng cách tiêm giữa 2 mũi là từ 8-12 tuần, vaccine Sputnik-V và Pfizer/BioNTech là 3 tuần, Moderna là 4 tuần.

Kéo dài có nhiều cái lợi hơn

Tại Anh, từ tháng 12/2020, ngành y tế nước này đưa ra khoảng cách tiêm chủng là 12 tuần với các vaccine COVID-19. Đây là mức cao nhất trong khuyến cáo được nhà sản xuất Oxford-AstraZeneca đặt ra, nhưng lâu hơn so với vaccine Pfizer-BioNTech.

Cơ quan Y tế Công cộng nước Anh đã theo dõi tỷ lệ mắc COVID-19 ở người trưởng thành đã và chưa tiêm phòng vaccine. Báo cáo cho thấy khả năng bảo vệ của vaccine Pfizer/BioNTech ở mũi 1 tăng theo thời gian và duy trì tốt đến 8-9 tuần sau tiêm. Nhưng sau 10 tuần, khả năng bảo vệ có suy giảm đôi chút. Quan trọng hơn, kết quả còn cho biết những người trên 80 tuổi được tiêm 2 liều vaccine Pfizer cách nhau 12 tuần có lượng kháng thể cao gấp 3 lần những người có khoảng cách tiêm 3 tuần.

Còn đối với vaccine Oxford-AstraZeneca, khả năng bảo vệ từ liều đầu tiên vẫn đạt hiệu quả nhất định. Theo một nghiên cứu đã được thẩm định trên tạp chí y khoa The Lancet, hiệu lực của vaccine AstraZeneca tăng lên 81%, thay vì 55% theo đúng chỉ định (6 tuần) của nhà sản xuất. Nhà dịch tễ học lâm sàng Terry cho biết vì sự xuất hiện của biến thể Delta và số ca nhiễm COVID-19 tại Anh tăng cao nên nước này cần khẩn cấp để càng nhiều người được tiêm chủng càng tốt.

Cùng quan điểm với ngành y tế Anh, Ban cố vấn Tiêm chủng Quốc gia của Úc (ATAGI) cũng đã đưa khuyến cáo về thời gian tiêm mũi 2 của vaccine AstraZeneca là 12 tuần.

Nhiều quốc gia khuyến cáo thời gian tiêm mũi 2 của vaccine AstraZeneca nên là 12 tuần.

Song song đó, theo GAVI - Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng đưa tin, các nhà khoa học nhận định rằng tiêm liều thứ 2 quá sớm cũng có nhiều rủi ro, vì hệ thống miễn dịch của cơ thể cần thời gian phản ứng hoàn toàn với liều đầu tiên để có thể đạt hiệu quả tối đa với liều thứ 2.

Trước tháng 5/2021, Chính phủ Canada đã có một “quyết định gây tranh cãi” là kéo dài khoảng cách 2 mũi tiêm lên đến 4 tháng, để tập trung cho mục tiêu tiêm liều đầu tiên cho càng nhiều người càng tốt. Đến tháng 7.2021, tỷ lệ người được tiêm mũi vaccine thứ 1 của Canada đã đạt 71% dân số, nhiều hơn Mỹ (với 57%) và các nước khác.

Đáng nói, số ca nhập viện đã giảm dần và bước đầu cho thấy quyết định kéo dài thời gian tiêm của ngành y tế Canada có hiệu quả nhất định.

Về việc tiêm 2 loại vaccine khác nhau?

Canada cũng có cách tiếp cận khác với Mỹ khi cho phép kết hợp 2 loại vaccine COVID-19. Về nguyên tắc khoa học, khi tiêm vaccine nên dùng cùng một loại cho 2 mũi tiêm, vì giống như một kẻ xấu gặp đến 2 lần thì cơ thể sẽ cảnh giác nhiều hơn. Tuy nhiên vì tình hình chung của nhiều quốc gia không thể cung cấp vaccine cùng loại nên không chỉ Canada, mà Anh, Đức, Thái Lan, và Việt Nam cũng đã tiến hành tiêm trộn 2 mũi vaccine.

Ở Việt Nam, Bộ Y Tế cũng cho phép dùng liều 1 là vaccine AstraZeneca và liều 2 là vaccine Pfizer.

Một nghiên cứu của Đại học Oxford với 830 tình nguyện viên trên 50 tuổi cho thấy việc trộn một liều vaccine AstraZeneca với một liều Pfizer sẽ tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh mẽ.

Nghiên cứu khác ở đại học Saarland (Homburg, Đức) đã so sánh việc sử dụng AstraZeneca cho 2 mũi tiêm với việc sử dụng AstraZeneca cho mũi đầu và Pfizer/ Moderna (vaccine dùng công nghệ mRNA) cho mũi thứ 2. Kết quả cho thấy miễn dịch tế bào đã được kích hoạt một cách tương đối hiệu quả ở những người tiêm trộn vaccine so với những người tiêm chuẩn. 

Bên cạnh đó, biện pháp tiêm trộn có khả năng kích hoạt kháng thể trung hòa cao hơn một chút so với biện pháp tiêm 2 liều AstraZeneca.

Ở Việt Nam, Bộ Y Tế cũng cho phép dùng liều 1 là vaccine AstraZeneca và liều 2 là vaccine Pfizer. Theo thông tin từ Bộ Y Tế, trong khi chờ thêm các báo cáo khoa học so sánh giữa tiêm thường và tiêm phối hợp, việc tiêm đủ 2 mũi vaccine (các loại đã được Bộ Y Tế thông qua) là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa mắc COVID-19. Bên cạnh đó, trong giai đoạn này dù được tiêm vaccine đầy đủ thì vẫn phải tuân thủ biện pháp 5K.

Nguồn: Genetica tổng hợp