Cảm xúc và trí nhớ: Gen tác động đến nhận thức và cảm quan của bạn về thế giới xung quanh ra sao?

Cảm xúc là gì? Cảm xúc là nguồn gốc của tinh yêu sâu sắc nhưng cũng là động cơ cho những hành vi mang tính hủy hoại. Nó tôi luyện chúng ta nhưng cũng có thể làm chúng ta tan vỡ. Cảm xúc mạnh mẽ thúc đẩy bạn làm những việc tưởng chừng không thể, hoặc lại tránh đi những điều vẫn thường thích thú.

Vậy tại sao chúng ta lại có cảm xúc? Điều gì khiến chúng ta có những cảm xúc như vậy? Trong nhiều thế kỷ qua, các nhà thơ và triết gia đã suy ngẫm về cách thức và nguồn gốc đằng sau những cảm xúc của con người. Hiện tại, các nhà khoa học đã chắt lọc được ra những lý thuyết của riêng mình.

Có khi nào những cảm xúc hoang dại của các nghệ sĩ nổi tiếng trong quá khứ (Van Gogh, Gauguin, Cobain, v.v) một phần là kết quả của gen và nhận thức (ngoài một số trường hợp khác được xác định là do rối loạn tâm thần)?

Gen quy định mức độ cảm xúc của chúng ta về mọi trải nghiệm - từ nước mắt của nỗi đau đến nước mắt của niềm vui, và tất cả mọi thứ ở giữa chúng.

Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Khoa học về thần kinh, các nhà khoa học đã phát hiện ra một biến thể nhất định của gen có liên quan tương đối đến sự sống động của tri giác - hình ảnh trở nên thu hút thế nào với mỗi chúng ta, còn gọi là "tăng cường cảm xúc sống động". Biến thể này không chỉ liên quan đến ký ức hoặc suy nghĩ về trải nghiệm đã qua mà còn có thể là: mức độ sắc nét và sống động nhất định của một vài hình ảnh, theo một số nghiên cứu.    

Các bức ảnh thuộc chủ đề khác nhau được xử lý bằng phương pháp nhiễu thị giác nhân tạo và những hình ảnh "cảm xúc" (món tráng miêng; thú cưng và khiêu dâm) được xếp loại là sống động hơn (rất rõ ràng) so với các hình ảnh trung tính. Tất cả những người tham gia nghiên cứu đều phản hồi như vậy, nhưng một vài người trong số đó có mang biến thể gen riêng biệt cho thấy sự tăng cường thị giác nhiều hơn (không bị ảnh hưởng từ sự nhiễu thị giác) so với những nhóm phân loại không mang biến thể này.

Vậy tại sao lại có việc này?

Những ý chính của khoa học thần kinh làm nền tảng cho nghiên cứu: tất cả chúng ta đều có phản hồi cảm xúc xuất phát một phần từ hạch hạnh nhân, một khu vực nhỏ ở vùng đáy não. Tất cả người tham gia đều có phản ứng cảm xúc bắt nguồn từ hạch hạnh nhân (không có gì đáng ngạc nhiên), nhưng một số người mang gen ADRA2b bất hoạt lại có vùng vỏ não trước trán (vmPFC) của não hoạt động nhiều hơn. Đó là vùng não xử lý các trải nghiệm cảm xúc bên trong, phần thưởng bên ngoài và suy luận xã hội.

Vì vậy, quá trình hoạt động được giải thích như sau: Những người bị bất hoạt gen này ("người mang mầm bệnh") có sự khác biệt trong tiếp xúc với các chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine (do bị thiếu một số thụ thể norepinephrine), chất giúp tăng cường sự sống động của cảm quan, và vì vậy dẫn đến giả thuyết rằng, họ có nhiều cảm xúc bên trong hơn - cùng khả năng ghi nhớ tốt hơn. Nhiều nhóm người châu Âu và châu Phi mang gen ADRA2b bất hoạt, dẫn đến tiềm năng ghi nhớ được những ký ức cảm xúc sống động.

Tất cả các sắc thái biểu cảm của con người là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa di truyền và trải nghiệm. Vì vậy nghiên cứu này không đào sâu vào các thành phần đa yếu tố của các biến thể di truyền, chất dẫn truyền thân kinh và trải nghiệm cuộc sống khác, những điều mà chắc chắn có ảnh hưởng đến cảm xúc.

Trên thực tế, có nhiều nghiên cứu đã thực hiện bằng phương pháp hình ảnh, nhưng những cảm xúc sống động cũng có thể xuất hiện khi kích hoạt các giác quan khác, ví dụ như thanh âm và nhạc điệu, hay thậm chí là trải nghiệm vị giác (mùi vị). Ngoài ra còn có mối liên hệ tiềm năng giữa vmPFC (và có lẽ do biến thể gen này) với rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), vì vậy cần phải cân nhắc gen khi xác định nguyên nhân sự khác biệt về trải nghiệm của một số người mắc PTSD.

Nguồn bài viết: https://geneticliteracyproject.org/2018/11/16/emotions-and-memory-how-your-genes-impact-the-way-you-see-and-feel-the-world/