Liệu gen có quyết định bạn sẽ thuận tay nào?

Giống như những đặc điểm khác của con người, việc thuận tay nào chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, bao gồm gen, môi trường và cả xác suất cơ hội. Tay thuận được định nghĩa là một bên tay hoạt động khéo léo và thoải mái hơn tay còn lại khi viết hoặc ném bóng.

Mặc dù từng vùng văn hóa sẽ có các tỷ lệ khác nhau, số người thuận tay phải chiếm từ 85% đến 90% ở các nước phương Tây, trong khi chỉ có 10 đến 15% dân số thuận tay trái. Hiếm có trường hợp một người có thể đổi tay thuận khi làm những việc khác nhau hoặc thuận cả hai tay.

Liệu gen có quyết định bạn sẽ thuận tay nào?

Xu hướng tay thuận hình thành ngay từ trước khi chúng ta chào đời, dần thể hiện rõ nét hơn trong thời thơ ấu và rồi ổn định trong suốt phần đời còn lại. Tuy nhiên, hiện chưa có đủ cơ sở khoa học để lý giải cơ chế sinh học cho xu hướng này. Cơ thể xác định tay thuận trong quá trình phát triển để phân biệt hai bên trái và phải của cơ thể (được gọi là sự bất đối xứng trái-phải).

Cụ thể, xu hướng tay thuận dường như được quy định bởi sự khác biệt của hai nửa trái phải (bán cầu não) của não bộ. Bán cầu não phải sẽ kiểm soát cử động của nửa trái cơ thể, trong khi bán cầu não trái sẽ kiểm soát cử động của nửa phải cơ thể.

Ban đầu, một số ý kiến cho rằng chỉ có một gen quyết định con người thuận tay nào. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng có nhiều, hay có thể lên đến 40, gen quy định xu hướng tay thuận.

Mỗi gen này thường sẽ chỉ có tác động rất nhỏ, nhưng khi phối hợp chúng có vai trò quan trọng quyết định một người thuận tay nào. Những nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số thuộc 40 gen này cũng đóng vai trò hình thành sự bất đối xứng trái – phải của cơ thể trong những giai đoạn phát triển đầu tiên.

Hiện nay, các nhà nghiên cứu chỉ mới xác định được một vài trong số rất nhiều gen được cho rằng sẽ ảnh hưởng đến tay thuận. Ví dụ, ở những người bị bệnh tâm thần phân liệt, gen PCSK6 có liên quan đến tăng khả năng thuận tay phải.

Một gen khác, LRRTM1, làm tăng khả năng thuận tay trái ở những người bị mắc chứng khó đọc. Tuy nhiên, đối với những người không mang các bệnh trên, chúng ta vẫn chưa rõ những gen này có ảnh hưởng tương tự hay không.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng còn có những yếu tố khác tác động đến tay thuận. Môi trường nuôi dạy cùng văn hóa cũng phần nào quyết định xu hướng này. Bên cạnh đó, tay thuận cũng có thể được hình thành ngẫu nhiên và khác nhau ở mỗi người.

Tương tự những đặc điểm phức tạp khác, tay thuận không chỉ dựa vào yếu tố gene di truyền. Trẻ có bố mẹ thuận tay trái sẽ có khả năng thuận tay trái cao hơn trẻ có bố mẹ thuận tay phải. Tuy nhiên, bởi vì tỷ lệ thuận tay trái trung bình ở mức khá thấp, phần lớn trẻ có bố mẹ thuận tay trái lại thường thuận tay phải.

Các cặp song sinh cùng trứng có nhiều khả năng cùng thuận tay trái hoặc phải cao hơn so với những cặp song sinh khác trứng (hoặc những anh chị em khác trong nhà), tuy nhiên cũng có rất nhiều cặp song sinh có tay thuận khác nhau.

Nguồn tham khảo: https://ghr.nlm.nih.gov/primer/traits/handedness

Xem thêm:

• Chỉ số EQ là gì? Có di truyền không?
• Tự kỷ ám thị trẻ em là gì? Dấu hiệu và nguyên nhân
• Hội chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là gì?