Thiên hướng nghề nghiệp có di truyền không?

Sau những lo lắng về chuyện nuôi dạy, học hành, cha mẹ lại đau đầu suy nghĩ về tương lai của con trẻ? Không biết nên cho con theo đuổi con đường nào? Lĩnh vực nào là phù hợp với trẻ nhất? Muốn để con nối nghiệp cha mẹ nhưng không biết con có phù hợp hay không? Tất cả những nỗi băn khoăn này, ba mẹ có thể đi tìm lời giải đáp trong các nội dung sau.

Thiên hướng nghề nghiệp là gì?

Thiên hướng nghề nghiệp dễ bị hiểu lầm là “nghề nghiệp trời định” - tức là trẻ vừa mới chào đời đã có thể đoán được sau này con sẽ làm nghề gì. Tuy nhiên, điều này không đúng. Thiên hướng nghề nghiệp là một khuynh hướng tự nhiên ở trẻ thiên về một lĩnh vực nghề nghiệp nào đó.

Như cách nói quen thuộc của người Việt thì đó là “có duyên với nghề”. Cho dù không cố gắng để theo đuổi thì cuối cùng chúng ta vẫn cứ làm nghề đó.

Những yếu tố ảnh hưởng lớn đến việc lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai của trẻ

 1. Môi trường sống

Môi trường có tác động đến việc lựa chọn nghề nghiệp của trẻ, trong đó yếu tố gia đình có ảnh hưởng rất tích cực.

Thực tế, khi một đứa trẻ được sinh ra trong gia đình có truyền thống làm nghề nào đó thì con dễ được tiếp thu một cách tự nhiên về nghề nghiệp đó từ người lớn.

Chẳng hạn, nếu trẻ có bố mẹ làm họa sĩ thì chúng dễ có thiên hướng về nghề nghiệp này do một phần được truyền cảm hứng từ bố mẹ.

2. Khả năng học tập

Yếu tố này cũng ảnh hưởng tích cực đến thiên hướng nghề nghiệp của trẻ trong tương lai. Một đứa trẻ học giỏi lĩnh vực nào thì thường có xu hướng muốn phát triển theo lĩnh vực đó.

Chẳng hạn trẻ học giỏi các môn tự nhiên thì sau này dễ có thiên hướng lựa chọn các ngành nghề như kế toán, kinh tế, tài chính, ngân hàng, công nghệ thông tin, bác sĩ.

Hoặc trẻ học giỏi các môn xã hội thì dễ có thiên hướng đi theo các ngành nghề như báo chí, truyền thông, nghệ thuật, tâm lý.

3. Sở thích cá nhân

Nhiều đứa trẻ giỏi về lĩnh vực này nhưng lại yêu thích lĩnh vực khác. Vì vậy, cho dù đó là lĩnh vực sở trường đi chăng nữa thì trẻ vẫn có thể lựa chọn một lĩnh vực mà chúng yêu thích.

Ví dụ như, bé học toán rất giỏi nhưng con lại yêu thích môn tiếng Anh hơn. Do yêu thích nên con cảm thấy rất hạnh phúc khi được tiếp xúc với tiếng Anh.

Vì vậy, con luôn ấp ủ trong đầu là sau này sẽ được trở thành giáo viên tiếng Anh, biên dịch hoặc thông dịch viên tiếng Anh, hướng dẫn viên du lịch… hoặc bất cứ công việc nào liên quan đến tiếng Anh.

4. Xu hướng thời đại

Xu hướng thời đại luôn là yếu tố chi phối mạnh mẽ tới nhiều khía cạnh của con người, từ học hành, lối sống, thời trang cho đến việc lựa chọn nghề nghiệp.

Ví dụ trước những năm 2000, công nghệ thông tin chưa phát triển ở Việt Nam thì không có nhiều bố mẹ quan tâm đến lĩnh vực này để hướng nghiệp cho con.

Nhưng khoảng từ năm 2010, lĩnh vực công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, do vậy nhiều gia đình cũng bắt đầu quan tâm và muốn con cái theo đuổi lĩnh vực này.

5. Di truyền

Yếu tố di truyền không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, học tập mà còn là một phần quan trọng, gián tiếp tác động đến thiên hướng nghề nghiệp của trẻ.

Ví dụ như trẻ có bố mẹ là ca sĩ thì bé cũng dễ được thừa hưởng giọng hát hay và niềm đam mê âm nhạc từ bố mẹ. Nhờ giọng hát hay và đam mê âm nhạc mà trẻ có cơ hội trở thành ca sĩ trong tương lai.

(Jaden Smith là con trai của ngôi sao 4 lần đoạt giải Grammy - Will Smith . Jaden Smith đóng phim từ năm 8 tuổi. Cậu bé được gọi là bản sao hoàn hảo của cha mình khi có thể làm tốt vai trò ca sĩ, diễn viên.)

Yếu tố di truyền có ảnh hưởng như thế nào đến nghề nghiệp của trẻ trong tương lai?

1. Thừa hưởng khả năng bẩm sinh từ cha mẹ về một lĩnh vực nào đó

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trí thông minh, năng khiếu và khả năng được di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nếu bố mẹ có năng khiếu hoặc một khả năng nào đó thì con cái dễ được thừa hưởng các yếu tố này.

Nghiên cứu vào năm 1932 của Harold Carter đã chỉ ra rằng, một người muốn trở thành bác sĩ, thương nhân buôn bán hàng hóa, chủ trang trại, lính cứu hỏa, nhân viên kinh doanh ô tô hay bất kỳ nghề nào khác, đều có một thành phần là do di truyền.

Bên cạnh đó, những cặp song sinh cùng trứng thì có thiên hướng nghề nghiệp giống nhau nhiều hơn so với những cặp song sinh khác trứng. Điều này cho thấy, yếu tố di truyền có ảnh hưởng mạnh mẽ đến thiên hướng nghề nghiệp của trẻ.

2. Được truyền cảm hứng từ bố hoặc mẹ về lĩnh vực nghề nghiệp của họ

Cho dù không được thừa hưởng khả năng di truyền từ bố mẹ, nhưng nếu trẻ được giáo dục, truyền cảm hứng từ nhỏ và hàng ngày tiếp xúc với tư duy, thói quen, hành vi nghề nghiệp của bố mẹ thì khi lớn lên các yếu tố này cũng dễ tham gia vào việc định hướng nghề nghiệp của trẻ trong tương lai.

Như vậy, cùng với yếu tố môi trường, di truyền có tác động lớn đến thiên hướng nghề nghiệp của trẻ. Song cũng còn nhiều yếu tố khác góp phần thúc đẩy trẻ đưa ra quyết định nghề nghiệp trong tương lai như tính cách, sở thích, xu hướng thời đại.

Vì vậy việc sớm phát hiện ra trẻ có được di truyền thiên hướng nghề nghiệp từ bố mẹ hay không sẽ giúp ích rất nhiều cho việc định hướng học tập và hướng nghiệp cho trẻ của bố mẹ trong tương lai. Và khoa học giải mã gen có thể giúp ba mẹ làm được điều này ngay từ khi trẻ chỉ mới vài tháng tuổi.

Giải mã gen giúp cha mẹ phát hiện sớm thiên hướng nghề nghiệp của con cái để bồi dưỡng đúng hướng

Gói giải mã gen G-SMART do công ty Genetica® của Mỹ phát triển có thể giúp cha mẹ biết được các điểm mạnh của trẻ thông qua kết quả phân tích 201 gen liên quan đến tiềm năng trí tuệ bẩm sinh của trẻ bao gồm: IQ (Chỉ số thông minh), EQ (Trí tuệ cảm xúc), Khả năng ngôn ngữ, Khả năng toán học và Khả năng âm nhạc.

Từ các kết quả phân tích và đề xuất của báo cáo G-SMART, cha mẹ sẽ hiểu rõ thêm về các khả năng, thế mạnh của trẻ để có thêm cơ sở định hướng cho việc học hành cũng như hướng nghiệp của con trẻ trong tương lai.

Rất ít người trong số chúng ta nhận thức được rằng gen ảnh hưởng đến cuộc sống hoặc sự lựa chọn công việc trong tương lai của con cái, vì vậy nhiều cha mẹ rất lúng túng trong việc hướng nghiệp cho con hoặc không biết tận dụng thế mạnh di truyền để giúp con lựa chọn nghề nghiệp phù hợp.

Do đó, việc test gen khám phá thiên hướng nghề nghiệp từ sớm sẽ giúp ích rất nhiều cho tương lai của bé sau này.