Nguyên nhân gây Ung thư gan và biện pháp phòng ngừa

Việt Nam đứng thứ 4 trên thế giới về tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Bệnh lý này không chỉ phổ biến mà còn có tiên lượng rất xấu. Hiểu được các yếu tố nguy cơ của ung thư gan sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh lý này tốt hơn.

1, Nguyên nhân gây ung thư gan

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới ung thư gan, trong đó có 2 yếu tố quan trọng và phổ biến nhất. Đó là nhiễm virus gây viêm gan mạn tính và lạm dụng rượu bia.

Virus viêm gan B (HBV) và viêm gan C (HCV): HBV và HCV là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới ung thư gan. Hai loại virus này gây viêm mạn tính, sau dần sẽ dẫn tới xơ gan và ung thư gan.

Một nghiên cứu của PGS.TS.Lê Văn Quảng – Giám đốc Bệnh viện K trên 198 bệnh nhân ung thư gan đã phát hiện 81,3% trường hợp nhiễm HBV, 5,6% bệnh nhân nhiễm HCV và 2,5% ca đồng nhiễm cả hai loại virus này.

Khi nhiễm HBV, bạn sẽ xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, sốt, đau mỏi người, giống như nhiễm cúm. Kèm theo đó là dấu hiệu do tổn thương tế bào gan đặc trưng như vàng da, vàng củng mạc mắt. Hầu hết những người nhiễm virus viêm gan B sẽ hồi phục hoàn toàn.

Tuy nhiên, một số trường hợp phải chung sống với virus này cả đời. Khi đó, HBV sẽ âm thầm quá hủy tất cả các tế bào gan, dẫn tới xơ gan và gia tăng nguy cơ ung thư gan trong tương lai. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhiễm virus viêm gan B là đối tượng nguy cơ cao trở thành người mang mầm bệnh mạn tính.

Khác với HBV, người mắc virus viêm gan C thường ít có triệu chứng rầm rộ nhưng virus này thường tồn tại lâu dài trong cơ thể, khó khỏi bệnh hoàn toàn. Hầu hết những người nhiễm HCV sẽ tiến triển thành viêm gan mạn trong tương lai.

Ngoài ra, hiện nay trên thế giới mới chỉ có vaccine phòng chống HBV chứ chưa có vaccine dành riêng cho HCV. Đó là những lý do khiến HCV trở thành virus nguy hiểm và yếu tố nguy cơ quan trọng của ung thư gan.

Rượu bia: Rượu bia làm tăng nguy cơ ung thư gan theo 2 cơ chế. Thứ nhất, rượu bia trực tiếp gây độc cho tế bào gan. Thứ hai, rượu bia là nguyên nhân phổ biến hàng đầu tại Việt Nam dẫn đến xơ gan. Tại Hoa Kỳ và châu u, xơ gan do rượu bia là yếu tố nguy cơ phổ biến thứ hai đối với ung thư gan. Cũng trong nghiên cứu của PGS.TS. Lê Văn Quảng, tỷ lệ bệnh nhân ung thư gan lạm dụng rượu bia là 15,7%.

Aflatoxin: Aflatoxin là một chất do nấm mốc sản sinh và thường được tìm thấy trong lạc, đậu nành, ngô, gạo, các loại đậu bị mốc. Khi tiếp xúc với aflatoxin lâu dài, cơ thể bạn có nguy cơ cao bị biến đổi gen, dần dần dẫn tới hình thành khối u ác tính tại gan. 

Khói thuốc lá:Có rất nhiều hóa chất độc hại có khả năng gây ung thư trong khói thuốc lá. Đây là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh lý ác tính khác nhau, từ ung thư phổi tới cổ tử cung, vú và ung thư gan. 

Béo phì có liên quan tới ung thư gan vì gia tăng nguy cơ mắc bệnh lý gan nhiễm mỡ. Khoảng 10 – 20% các trường hợp ung thư gan hiện nay được chẩn đoán tại Hoa Kỳ có liên quan tới bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. 

2, Phòng tránh ung thư gan

Vậy làm cách nào để bạn tránh xa ung thư gan? 4 biện pháp dưới đây đã được chứng minh là có khả năng phòng tránh bệnh lý này hiệu quả.

Tiêm vaccine phòng virus viêm gan B: Ung thư gan không lây nhưng virus viêm gan B và viêm gan C có thể lan truyền từ người này sang người khác qua đường máu, khi quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su hoặc từ mẹ sang con.

Giống như ung thư cổ tử cung, ung thư gan là bệnh lý hiếm hoi có thể phòng tránh bằng cách tiêm phòng. Tuy nhiên, hiện nay mới chỉ có vaccine phòng tránh virus viêm gan B. Tại Trung Quốc, tiêm vaccine phòng virus viêm gan B cho trẻ sơ sinh đã giảm được 84% nguy cơ ung thư gan liên quan đến virus này, đồng thời giảm 70% nguy cơ tử vong do bệnh lý xơ gan.

Hạn chế sử dụng rượu bia: Uống nhiều rượu bia không chỉ phá hủy tế bào gan mà còn gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, rối loạn chuyển hóa nguy hiểm. Đừng vì say mê trên bàn nhậu mà tàn phá cả sức khỏe, sự sống của bản thân và hạnh phúc của gia đình, bạn nhé!

Duy trì cân nặng hợp lý: Duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giúp bạn phòng tránh ung thư gan mà còn hiệu quả với nhiều bệnh lý ác tính khác như ung thư vú, cổ tử cung, dạ dày, đại trực tràng. Ngoài ra, chỉ số khối cơ thể (BMI) phù hợp còn giúp bạn tránh xa đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ… 

Điều trị kịp thời và nghiêm túc các bệnh lý viêm gan, xơ gan: Nếu bạn phát hiện các dấu hiệu bất thường trên cơ thể như mệt mỏi thường xuyên, chán ăn, sốt kéo dài, vàng da, vàng củng mạc mắt thì hãy nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán bệnh kịp thời. Sau khi được chẩn đoán chính xác, hãy tuân thủ chế độ điều trị của bác sĩ để nhanh chóng khỏi bệnh và giảm thiểu nguy cơ ung thư gan sau này.

3, Khám tầm soát ung thư gan

Ung thư gan không phải bệnh lý ác tính được khuyến cáo tầm soát thường quy cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao nên đi khám định kỳ để phát hiện sớm bệnh lý này. Đó là những người bị xơ gan, nhiễm virus viêm gan B mạn tính hoặc virus viêm gan C.

Những đối tượng này nên đi khám và làm xét nghiệm máu, siêu âm, chụp phim ổ bụng 6 tháng/ lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Giống như các bệnh lý ung thư khác, không có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối ung thư gan. Tuy nhiên, duy trì một lối sống lành mạnh và tiêm vaccine phòng viêm gan B vẫn là những biện pháp hiệu quả giúp bạn tránh thật xa căn bệnh nguy hiểm này.